De smeekbede ‘geef ons heden ons dagelijks brood’ is een anachronisme. Bidden om voedsel is hopeloos ouderwets. Het gebed voor gulle oogst en gerstenat is vervangen door gebabbel van een vlotte talkshowhost die het achteloze wegkauwen van de vier-kazen-quiche begeleidt. We mogen blij zijn dat we in Nederland voor onze voedselvoorziening niet langer aan de wispelturige goden zijn overgeleverd, maar met het wegvallen van het maaltijdgebed is ook het respect en de waardering voor ons voedsel verloren gegaan. We zien onze gevulde koelkast als een vanzelfsprekende trog waaruit we gedachteloos elk moment van de dag kunnen grazen. Om de gevulde koelkast weer als wonder te kunnen zien is het noodzakelijk om stil te staan bij de ongelooflijke bittere strijd die onze voorouders hebben moeten leveren voor hun dagelijkse brood. Een staat van structurele tevredenheid is haast onbereikbaar als er zo achteloos wordt omgegaan met de rijkdom waarin wij leven. Wij eren onze oorlogshelden en vieren bevrijdingsdag, maar de gewonnen strijd tegen de honger die wereldwijd honderden miljoenen levens heeft gekost, kan rekenen op een schouderophalen. Het minste wat we kunnen doen is met ons volle bewustzijn genieten van deze ongelooflijke weelde. Bidden voor het eten is een geschikt ritueel om de gevulde koelkast te eren. En je hoeft er niet eens gelovig voor te zijn.

Het is een misverstand dat je in God moet geloven om religieus te zijn. Nogmaals de meeste atheïsten hebben een volslagen achterhaald idee van God en gelovigen. Zij verkeren dikwijls in de veronderstelling dat gelovigen God nog steeds zien als een soort veredelde Sinterklaas. Enkel aan de meest fundamentalistische gelovigen zijn zulke godsbeelden besteed. De meeste gelovigen hebben helemaal geen duidelijk afgebakend godsbeeld om de simpele reden dat zij van mening zijn dat de goddelijke grootheid niet in menselijke termen kan worden beschreven. Als dit goddelijk weten ontbreekt, betekent dat niet dat religieuze gevoelens ontbreken. Het niet geloven in een duidelijk beschreven God hoeft een spirituele verdieping helemaal niet in de weg te staan. Meditatie bijvoorbeeld vereist geen God. Het is bedoeld als verdieping van het bewustzijn. Je kunt dus prima mediteren zonder geloof in God. Alle gezondsheidsvoordelen van de meditatie staan de atheïst tot zijn beschikking zonder zich te hoeven bekeren.

Ook uit gebed kan direct vrede en kracht worden geput. Dit is geen verkooppraatje van een gelovige. Het is de uitkomst van zorgvuldige wetenschappelijke studies. Hoewel bidden natuurlijk vloeken in de kerk is van de fundamentalistische atheïst, zal de tolerantere atheïst er wel bij kunnen varen. Hulp vragen is het slimste wat een man in nood kan doen. Bidden om hulp zal zeker verlichting schenken. Het is een erkenning van de nederige positie van de individu ten opzichte van het universum en deze erkenning alleen al schept ruimte.
In het atheïstisch universum is nederigheid een vies woord. Er hoeft voor niets en niemand geknield te worden. Een religieus mens zal altijd een hogere macht erkennen dan hemzelf, een atheist beschouwt zichzelf als de hoogste macht. In zekere zin gedraagt hij zich als een alwetende god: het spreekwoord luidt: de mens wikt en God beschikt, de atheïst heeft er van gemaakt: de wereld wikt en de atheïst beschikt. Dit is haast verworden tot een atheïstisch dogma: Ik weet het Beter. Het is vaak schijnend om te zien hoe mensen die mentaal totaal aan de grond zitten, zichzelf nog steeds als een alwetende macht beschouwen. Het gaat zover dat mensen zichzelf van het leven beroven, omdat ze oprecht menen dat er geen nieuwe wijsheid te vinden is. Een zelfmoordenaar is vaak de ultieme ijdele mens; hij beweert eigenlijk: ik weet alles over dit leven wat er te weten valt. Niemand kan mij een nieuw perspectief bieden.
De grootste fout van de atheïst is dat hij zich op de troon van god heeft gezet. Dat is zijn lijden. In gebed kan de atheïst afstand doen van de troon en als onderdaan van dit universum zal hij waarschijnlijk een stuk beter gedijen. Bidden is een knieval voor het irrationele.
Bidden zonder God is wellicht een beetje ongemakkelijk, maar niet onoverkomelijk. Vraag gewoon een of andere ‘hogere macht’ of deze jou of anderen wil bijstaan in een specifieke of algemene zaak. De kans is groot dat dit ritueel al behulpzaam is bij het verlagen van stress.
Middels het gebed erkent de individu dat hij niet alle touwtjes in handen heeft en dat ook hij is overgeleverd aan hogere onbekende machten. Elke atheïst die dit wil ontkennen en de individu ziet als de oppermachtige controleur van zijn eigen leven kan zichzelf de volgende vraag stellen: dirigeer ik mijn eigen hart, mijn ademhaling, mijn stoelgang?

Het is een kwestie van rationeel denken dat het leven lang niet altijd rationeel is. Het is een kwestie van nuchterheid dat zweverige oplossingen uitstekend kunnen werken. Het is een kwestie van gezond verstand dat onorthodoxe methodes kunnen helpen het gezonde verstand te bewaren.

[ Klik hier om naar het overzicht met artikelen in de categorie mens te gaan. ]